Nikotyna to organiczny związek chemiczny, alkaloid pirydynowy, naturalnie występujący w liściach tytoniu. To właśnie ona jest aktywnym składnikiem odpowiedzialnym za działanie uzależniające papierosów, ale w kontrolowanych dawkach może być wykorzystywana w leczeniu.
Dawkowanie nikotyny w celach terapeutycznych jest ściśle regulowane i zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta oraz rodzaju stosowanej terapii. Zazwyczaj stosuje się ją w postaci plastrów, gum do żucia, inhalatorów lub tabletek do ssania. Dawka początkowa jest ustalana przez lekarza i stopniowo modyfikowana w zależności od reakcji organizmu. Należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń lekarza i nie przekraczać zalecanej dawki.
Lek z nikotyną (dostępny pod różnymi nazwami handlowymi, np. Nicorette, Niquitin) przeznaczony jest zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet.
Stosuje się go przede wszystkim w terapii odwykowej dla osób uzależnionych od nikotyny, czyli w leczeniu uzależnienia od tytoniu. Pomaga złagodzić objawy odstawienne, takie jak drażliwość, niepokój, problemy z koncentracją i silne pragnienie zapalenia papierosa.
Analogi aktywnego składnika nikotyny (choć nie identyczne, ale działające na podobne receptory nikotynowe w mózgu) to między innymi:
Cytyzyna
Warenyklina
Analogi o podobnym efekcie, czyli wspomagające rzucanie palenia: